Geachte gemeenteraad,
Hierbij bieden wij u de jaarstukken over het jaar 2024 aan.
De Jaarstukken
In de Begroting 2024 heeft u als gemeenteraad kaders gesteld. U gaf aan welke plannen we in 2024 moesten uitvoeren en hoeveel geld daarvoor beschikbaar was. In deze jaarstukken laat het college van burgemeester en wethouders zien welke plannen het afgelopen jaar zijn uitgevoerd. In het onderdeel Jaarverslag gaan we in op de beleidsdoelen en activiteiten in de verschillende programma’s. Daarnaast leggen we verantwoording af over hoe de budgetten zijn besteed en hoe de gemeente er financieel voor staat, dit vindt u in het onderdeel Jaarrekening.
De wettelijke basis voor het samenstellen van de jaarstukken ligt in artikel 197 van de Gemeentewet. Hierin staat dat het college over elk begrotingsjaar verantwoording moet afleggen aan de gemeenteraad over het gevoerde bestuur en hierbij de jaarrekening en het jaarverslag moet overleggen. Met het opstellen en publiceren van deze jaarstukken voldoen we bovendien aan de regels uit het ‘Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten’ (BBV).
Sluitstuk van het jaar 2024
Met het vaststellen van de Jaarstukken sluiten we de planning- en controlcyclus (p&c-cyclus) van 2024 af. We begonnen die p&c-cyclus met de Kadernota 2024-2027, gevolgd door de Begroting 2024 en meerjarenraming 2025-2027. Met het vaststellen van die documenten bepaalde u in hoofdlijnen wat er in 2024 moest gebeuren en hoeveel geld daarvoor beschikbaar was. Daarmee stelde u kaders voor het college. In 2024 hebben wij u via een Eerste Bestuursrapportage (over de periode tot 1 mei) en een Tweede Bestuursrapportage (over de periode tot 1 oktober) op de hoogte gehouden van de voortgang van het beleid en de financiële stand van zaken. Daarmee gaven wij u de kans om tussentijds bij te sturen. Met de Jaarstukken 2024 ronden we de cyclus voor 2024 af en kunt u als gemeenteraad invulling geven aan uw controlerende rol.
Tweede jaarstukken op basis van huidige bestuursperiode
Na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022 presenteerden de SGP, het CDA en de VVD op 29 april 2022 het coalitieakkoord 'Zorgzaam - Duurzaam - Koersvast'. Hierin zijn de voornemens, prioriteiten en doelstellingen voor de periode 2022-2026 vastgelegd. De tweede uitwerking hiervan is opgenomen in de begroting 2024. In de jaarstukken 2024 verantwoorden we voortgang van die begroting.
Koersvast in onzekere tijden
Trends die al in 2023 zichtbaar waren, zetten in 2024 door en werden sterker. De val van het kabinet Rutte IV, de daaropvolgende verkiezingen en de formatie van het kabinet Schoof leidden tot politieke en financiële onzekerheden die hun weerslag hadden op het gemeentelijk beleid. In dat licht is in 2024 veel aandacht uitgegaan naar voorbereidingen op mogelijke financiële ombuigingen. Hoewel het zogenoemde financiële ravijn in 2026 op dit moment minder diep lijkt dan eerder voorzien, is dit naar verwachting slechts een tijdelijke verschuiving. Onze voorbereidende inzet is daarmee des te meer van meerwaarde geweest.
Zoals blijkt uit de jaarstukken hebben we ook In 2024 veel ambities uit het coalitieakkoord in concrete resultaten kunnen omzetten.
Van de vele bestemmingsplannen die in 2024 zijn vastgesteld springen vooral het centrumplan Ochten en het bestemmingsplan Herenland-West in het oog. Na een lange en intensieve voorbereiding zijn beide plannen inmiddels onherroepelijk en zijn de voorbereidingen voor realisatie in volle gang. In het Meerjaren Investeringsprogramma (MJIP) hebben we alle nieuwe projecten gepland en financieel realistisch geraamd. Het programma Economie met bijbehorende uitvoeringsagenda is vastgesteld. Evaluatie van het beleidsplan voor de huisvesting van arbeidsmigranten heeft een concreet en realistisch uitvoeringsprogramma opgeleverd wat we integraal oppakken. Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet hebben we onze beleidskaders deels geactualiseerd (denk aan de Nota Kostenverhaal, de Nota Grondbeleid en het Gronduitgiftebeleid) en nieuw ‘instrumentarium’ ontwikkeld zoals het programma Buitengebied en het omgevingsplan Kernen. Ook is onze nieuwe werkwijze van de intaketafel bij nieuwe ruimtelijke initiatieven succesvol geëvalueerd en definitief ingevoerd. Het jaarplan 2024 voor Duurzaamheid hebben we grotendeels kunnen uitvoeren. Hierbij valt vooral op dat we met onze aanpak in de regio hoog scoren als het gaat om deelname aan het isolatieprogramma en onze lokale subsidieregeling.
We hebben in 2024 ingezet op het doorontwikkelen van de aanpak van ondermijning, waarmee we bijdragen aan een veilig en leefbaar Neder-Betuwe. Om het middelengebruik onder jongeren terug te dringen is gestart met de aanpak Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO). Bij deze aanpak staat het versterken van de omgeving waarin jongeren opgroeien centraal. Voor onze inwoners die moeite hebben met lezen, schrijven en rekenen hebben we, in samenwerking met de Bibliotheek en Welzijn Rivierstroom het Taalhuis opgezet. Ook is een nieuw team van sport- en beweegcoaches gestart. Zij zetten niet alleen in op het bevorderen van bewegen en een gezonde leefstijl, maar richten zich ook op thema’s als valpreventie, mentale gezondheid en eenzaamheid en de ondersteuning van lokale verenigingen.
Dit jaar hebben wij via participatie in de vorm van een enquête onder inwoners en de gespreksavond met de raad op 17 oktober informatie ingewonnen over hoe zij de dienstverlening ervaren. Op basis van deze inzichten werken we de Visie op dienstverlening verder uit binnen het traject Toekomstbestendigheid ambtelijke organisatie. In 2025 en 2026 zetten we hierin verdere stappen om de dienstverlening aan inwoners en ondernemers te versterken en beter aan te laten sluiten op hun behoeften.
In 2024 hebben we een digitaal participatieplatform aangeschaft. Via dit platform betrekken we onze inwoners bij plannen, projecten en beleid van de gemeente. We gebruiken dit platform om onze inwoners op de hoogte te houden van de laatste ontwikkelingen, ideeën te verzamelen, te discussiëren, vragenlijsten te lanceren en meningen en standpunten op te halen.
Veel van onze producten en diensten, zoals aanvraag leerlingenvervoer, schadeclaim indienen, aan- en afmelden van honden, bieden wij onze inwoners inmiddels digitaal aan. Hiervan wordt ook steeds meer gebruik gemaakt. In 2024 zagen wij onder meer een toename van het digitaal aanvragen van het rijbewijs. In december 2023 werd 10,7 procent van het totaal aantal aanvragen digitaal aangevraagd. In december 2024 was dit al 31,3 procent.
Zoals gezegd hebben we veel doelstellingen in 2024 kunnen halen of daarin verdere stappen gezet. Zo kunnen we in het laatste jaar voor de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen de acties uitvoeren die nog nodig zijn om een belangrijk deel van onze ambities en doelen uit het coalitieakkoord te halen en tegelijk een stevige financiële uitgangspositie te waarborgen. Daarmee geven wij invulling aan de principes van goed rentmeesterschap.
Positief saldo
Het resultaat van de jaarstukken 2024 bedraagt € 147.000 positief. Dat is hoger dan het verwachte tekort van € 958.000 dat we hadden opgenomen in de Tweede Bestuursrapportage 2024. Over de breedte van de begroting zijn verschillende voor- en nadelen te melden van in totaal € 1.104.000 voordelig.
De afwijkingen ten opzichte van de begroting die in deze jaarstukken zijn opgenomen merken we vooralsnog in veel gevallen aan als incidenteel. Bij het onderdeel Jeugdzorg geldt daarbij dat wij landelijk zien dat de kosten voor jeugdhulp (sterk) stijgen. Dit effect is nu ook in Neder-Betuwe zichtbaar. De kostenstijging van de Jeugdzorg neemt in onze gemeente structurele vormen aan. In de Eerste bestuursrapportage 2025 stellen we de budgetten voor Jeugdzorg dan ook structureel bij.
Alle financiële afwijkingen die groter zijn dan € 50.000 ziet u toegelicht onder de 3e W-vraag (‘Wat heeft het gekost’) in elk begrotingsprogramma.
Woord van dank
Wij bedanken onze samenwerkingspartners uit verschillende sectoren voor hun toewijding en veerkracht in het jaar 2024. Denk hierbij aan bedrijven, verenigingen, kerken, scholen, zorginstellingen, hulpdiensten, betrokken burgers en vrijwilligers. Ook bedanken we onze eigen medewerkers en die van onze samenwerkingspartners. De jaarlijkse verslagen tonen aan dat ondanks de extra inspanningen de service op peil is gebleven. Het enthousiasme en de flexibiliteit van allen hebben bijgedragen aan het behalen van vele successen.
Tot slot
Met deze jaarstukken laten we zien dat we voortvarend van start zijn gegaan met de huidige bestuursperiode. We houden oog voor internationale en nationale ontwikkelingen die invloed hebben op onze gemeente. Vanzelfsprekend blijven we hierover met de gemeenteraad in gesprek.
Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Neder-Betuwe,
De secretaris, De burgemeester,
Nicolien de Geus Jan Kottelenberg