Iedereen toegang tot publieke informatie
Vanaf 1 mei 2022 geldt in Nederland de nieuwe Wet open overheid (Woo). De Wet open overheid heeft als doel de overheid transparanter te maken. Overheidsinformatie moet voor iedereen beter toegankelijk worden, makkelijk vindbaar zijn en uitwisselbaar zijn. De nieuwe wet geeft iedereen het recht op toegang tot publieke informatie. Dit betekent dat gemeenten en andere overheden meer informatie actief openbaar moeten maken. De Wet open overheid draagt bij aan onze ambitie om een open, duidelijke en betrouwbare overheid te zijn.
De Woo en de begroting en de verantwoording
Volgens artikel 3.5 (Openbaarheidsparagraaf) van de Wet open overheid (WOO) moeten bestuursorganen in de jaarlijkse begroting aandacht besteden aan de beleidsvoornemens voor de uitvoering van deze wet. Daarnaast moeten we in de jaarlijkse verantwoording verslag doen van de uitvoering ervan, mede in relatie tot de beleidsvoornemens. Dit artikel is bedoeld om een impuls te geven aan de actieve openbaarheid. Bestuursorganen moeten in hun begroting en verantwoordingsverslag aangeven hoe zij rekening houden met de bepalingen uit de Woo.
Daarnaast moeten gemeenten de openbaarheidsparagraaf van de Woo in de begroting en jaarrekening opnemen in een afzonderlijke paragraaf, net zoals de in artikelen 9 en 26 van het BBV genoemde paragrafen.
De paragraaf 'Wet open overheid' moet op basis van artikel 3.5 van de Wet open overheid ten minste bestaan uit:
- beleidsvoornemens inzake de uitvoering van deze wet;
- gerealiseerd beleid in relatie tot de beleidsvoornemens.
Actieve en passieve openbaarmaking
De Woo bestaat uit twee pijlers:
- De actieve openbaarmaking. De actieve openbaarmaking bestaat uit twee delen: a. We moeten proactief en tijdig allerlei soorten informatie openbaar maken (denk aan bestuursstukken, vergunningen, maar ook aan klachten, jaarverslagen en organisatiegegevens). En b. We moeten onze informatiehuishouding op orde brengen. Met als doel om informatie makkelijker en beter te kunnen ontsluiten.
- De passieve openbaarmaking: dit gaat over de afhandeling van het informatieverzoek, net zoals bij de voormalige Wet openbaarheid van bestuur (Wob).
Actieve openbaarmaking
De Wet open overheid (Woo) verplicht overheden bepaalde informatie actief openbaar te maken. In totaal gaat het om 17 informatiecategorieën. Denk hierbij aan wetten, beschikkingen en onderzoeksrapporten. De verplichte actieve openbaarmaking van deze informatiecategorieën gebeurt in vier tranches. Op 1 november 2024 ging de eerste tranche in. Per die datum moeten de eerste vijf informatiecategorieën verplicht actief openbaar zijn. Dit betreft de wetten en andere algemene verbindende voorschriften, overige besluiten van algemene strekking, informatie over organisatie en werkwijze, bereikbaarheidsgegevens en vergaderstukken en -verslagen van de Staten-Generaal.
Gemeente Neder-Betuwe maakte ook voor de invoering van de Woo al veel actief openbaar. Denk hierbij aan organisatiegegevens, raadsstukken en collegebesluiten. Deze zijn terug te vinden op onze website. Regelingen en beschikkingen staan gepubliceerd op overheid.nl. Inmiddels beschikt de gemeente ook over een eigen openbaarmakingsplatform: Woo-publicaties | Gemeente Neder-Betuwe . Momenteel worden hier vooral afgehandelde Woo-verzoeken openbaar gemaakt.
Met de openbaarmaking van al deze verschillende documenten voldoen we aan de verplichte openbaarmaking van de eerste vijf informatiecategorieën. Daarnaast is met het eigen openbaarmakingsplatform van de gemeente Neder-Betuwe het afgelopen jaar een grote stap gezet in de mogelijkheid om de overige informatiecategorieën actief openbaar te maken.
Passieve openbaarmaking
Op de website van gemeente Neder-Betuwe is een aparte informatiepagina opgenomen over de Woo. Daardoor is het voor inwoners duidelijk is hoe zij informatie kunnen vinden, waar zij terecht kunnen als dit niet lukt en hoe zij een Woo-verzoek in kunnen dienen. Ook is het proces bij het indienen van het Woo-verzoek uitgelijnd en georganiseerd.
In 2024 hebben wij 20 verzoeken op grond van Woo ontvangen en afgehandeld.
Het is verplicht een contactfunctionaris aan te wijzen die burgers, journalisten en andere geïnteresseerden helpt om openbare informatie makkelijk te vinden. Ook zonder een formeel Woo-verzoek in te hoeven dienen. In 2024 is er een vaste contactfunctionaris aangewezen die ook de coördinatie van de Woo-verzoeken op zich neemt. Deze functionaris is ook betrokken bij het opzetten van de actieve openbaarmaking van documenten.
Het doel is om aan de voorkant veel documenten openbaar te maken, zodat het aantal verzoeken om openbaarmaking van documenten vermindert. Het behandelen van deze verzoeken is een arbeidsintensieve klus die veel tijd in beslag neemt. Door ons als gemeente te richten op de actieve openbaarmaking van documenten, zorgen we ervoor dat er minder arbeidsuren benodigd zijn voor het zoeken naar documenten.